نویسنده: دکتر مصطفی عارف
عکس OPG دندان چیست و چه کاربردی دارد؟
عکس او پی جی (OPG) دندان به چه نوع عکسی گفته می شود؟
عکس او پی جی (OPG) دندان عکسی است که با اشعه ایکس گرفته می شود. عبارت او پی جی مخفف ارتوپانتومونوگرام است. در واقع چون تلفظ این عبارت سخت است از مخفف آن (OPG) استفاده می شود. این نوع روش عکس برداری به صورت پانورامیک است. اطلاعاتی که با عکس او پی جی در اختیار دندانپزشک قرار می گیرد، قابل مقایسه با هیچ نوع روش دیگر عکس برداری نیست. با این روش دندانپزشک هر اطلاعاتی را که لازم است در مورد دندانهای مریض بداند، بدست می آورد. در ادامه این مطلب به معرفی کامل این روش عکس برداری خواهیم پرداخت.
پیشنهادی برای مطالعه: «راهنمای جامع و کامل ایمپلنت»
مواردی که از عکس او پی جی دندان استفاده می شود
مواردی که دندانپزشک از عکس او پی جی دندان استفاده می کند، موارد زیادی است. در واقع استفاده از این عکس به نفع بیمار است، چرا که در تشخیص بیماری دهان و دندان او کمک زیادی به دندانپزشک می کند. مواردی که دندانپزشک با توجه به تشخیص اولیه گرفتن عکس او پی جی را لازم میداند، شامل مواردی است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
* یکی از موارد نیاز به عکس او پی جی دندان زمانی است که، دندانپزشک بخواهد وضعیت عفونت لثه و دندان بیمار را بررسی کند. در این نوع عکس، بیماریهای عفونی لثه مانند آبسه لثه به خوبی دیده می شود. علاوه بر آبسه لثه در تشخیص میزان عفونت دندان نیز، از این نوع عکس برداری استفاده می شود.
- بررسی وضعیت سینوس و استخوان فک نیز از دیگر مواردی است که از این عکس استفاده می شود.
- علاوه بر موارد گفته شده زمانی که نیاز به جراحی فک و چانه بیمار باشد، دندانپزشک نیاز دارد که از وضعیت فک بیمار مطلع باشد. بهترین راه حل جهت اطلاع از وضعیت فک بیمار نیز، عکس او پی جی دندان است.
- گاهی اوقات نیز که بیمار برای ترمیم، عصب کشی و یا کشیدن دندان به دندانپزشک مراجعه می کند، بهترین راه حل تشخیص میزان پوسیدگی دندان و انتخاب، هر کدام از این روشها (ترمیم، عصب کشی و یا کشیدن) عکس او پی جی است.
- از دیگر مواردی که به عکس او پی جی (OPG) دندان نیاز است، زمان کاشت ایمپلنت دندان است. از آنجایی که کار ایمپلنت یک کار حساس در دندانپزشکی محسوب می شود به همین دلیل، در این مواقع دندانپزشک به یک عکس واضح و کلی از ساختار دندان و دهان بیمار نیاز دارد.
- بررسی چگونگی قرارگیری دندانها و موقعیت آنها نسبت به یکدیگر، جهت انجام بعضی از اقدامات مربوط به دندان، مانند ارتودنسی از دیگر مواردی است که به عکس او پی جی دندان نیاز است.
- تشخیص میزان ترک خوردگی و یا شکستگی دندان، همچنین بررسی و تشخیص تغییر رنگ دندان از دیگر مواردی است که به عکس او پی جی دندان نیاز است.
همانطور که واضح است با استفاده از عکس او پی جی (OPG) دندان، دندانپزشک به طور کامل وضعیت فک و دندان مریض را بررسی می کند. در واقع هر آنچه را که لازم است دندانپزشک در مورد فک، دندان و دهان بیمار بداند، با این عکس مشخص می شود. به همین دلیل بیشتر دندانپزشکانی که به کیفیت کار خود اهمیت میدهند، قبل از انجام هر کاری روی دندان بیمار، از این نوع عکس استفاده می کنند.
مزایا و معایب عکس او پی جی دندان
- مهمترین مزیت عکس او پی جی (OPG) دندان همانطور که اشاره شد، این است که اطلاعات واضح و کاملی را در اختیار دندانپزشک قرار می دهد. اهمیت اطلاعات دندان برای دندانپزشک اهمیت زیادی دارد، چرا که چنانچه دندانپزشک اطلاعات کاملی در مورد دندان مریض نداشته باشد، احتمال خطا وجود دارد.
- از دیگر مزیت های این عکس این است که، چنانچه ریشه دندانی به صورت نهفته در زیر لثه وجود داشته باشد، در عکس به صورت کاملا واضح دیده می شود. لازم به ذکر است که، گرفتن عکس او پی جی دندان کاملا بدون درد و به صورت فوری انجام می شود.
- از دیگر مزایای این نوع عکس، قیمت آن است. در واقع با توجه به مزایای چشمگیر این عکس، قیمت آن یک قیمت بسیار منصفانه محسوب می شود.
- در این روش عکس برداری از دندان، بیمار در معرض پرتوی کمتری قرار دارد. در واقع در این نوع عکس برداری با اشعه ایکس، 80 در صد پرتو از بین میرود و می توان گفت یک روش بدون خطر است. همانطور که مطلع هستید معمولا پرتوهایی که در عکس برداری ها وجود دارند به نوعی برای انسان مضر هستند، اما در این مورد متفاوت است.
- مزیت دیگر عکس او پی جی (OPG) دندان برای افرادی است که، هنگام باز کردن دهان خود محدودیت هایی دارند. در واقع در این روش نیازی به باز کردن دهان نیست. در این روش یک قطعه دهانی که به صورت استریل است در دهان قرار داده می شود، فقط باید بیمار به آرامی آن را گاز بگیرد.
- در مورد مضرات این نوع عکس باید گفت عکس او پی جی دندان هیچ ضرری ندارد و یک روش مطمئن محسوب می شود.
معرفی انواع عکسی که با اشعه ایکس گرفته می شود
عکس او پی جی دندان که با اشعه ایکس گرفته می شود به دو صورت خارج دهانی و داخل دهانی است. در عکسهای خارج دهانی فیلم را در خارج از دهان و در کنار سر بیمار قرار می دهند.
در عکسهای داخل دهانی نیز همانطور که واضح است فیلم در درون دهان بیمار قرار داده می شود. هر کدام از این عکسها به شکلهای مختلفی گرفته می شوند. منظور از شکلهای مختلف، قسمتهای مختلف دهان و دندان مانند فک بالا، فک پایین، استخوان فک و یا کل فک است. ممکن است گاهی اوقات به عکس کل فک نیاز باشد و گاهی اوقات نیز، به عکس قسمتی از فک نیاز باشد. انتخاب نوع عکس با تشخیص دندانپزشک صورت می گیرد. انواع عکس او پی جی داخل دهان و خارج دهان شامل موارد زیر است.
عکسهای خارج دهان
عکس سفالومتری خارج دهان در جراحی های فک و دهان کاربرد زیادی دارد، چرا که یک طرف سر بیمار را به صورت کامل نشان می دهد. در این عکس ارتباط دندان، فک و نیمرخ صورت بیمار کاملا مشخص می شود.
در عکس توموگرام قسمت خاصی از دهان نشان داده می شود. در این عکس غیر از آن قسمت خاصی که مد نظر دندانپزشک است، مابقی قسمت ها در عکس تار دیده می شود. دلیل تار شدن مابقی قسمت ها وضوح بیشتر همان قسمت خاص است.
این عکس او پی جی دندان به صورت سه بعدی است. از این نوع عکس به منظور تشخیص مشکلاتی مانند تومور، کیست و شکستگی استخوان استفاده می شود.
این نوع عکسبرداری به صورت دو بعدی است. عکسهایی که از این طریق گرفته می شود در صفحه نمایشگر کامپیوتر قابل مشاهده هستند
در این نوع عکس او پی جی دندان تصویر سه بعدی از عصب، ساختار دهان، استخوان فک و بافت نرم در اختیار دندانپزشک قرار می گیرد. از این عکس برای تشخیص تومور و کیست در قسمت صورت و دهان همچنین، در کاشت ایمپلنت استفاده می شود. تفاوتی که این عکس با سی تی اسکن معمولی دارد این است که، در این نوع عکس با چرخش دستگاه دور سر بیمار تمام اطلاعات لازم از فک و دهان بیمار به دست می آید.
در این عکس کل محدوده دهان بیمار (دندانهای فک بالا و پایین) به صورت واضح دیده می شود.
عکسهای داخل دهان
این نوع عکس او پی جی (OPG) دندان تمام قسمتهای یک دندان، مانند قسمت تاج و محل اتصال دندان در فک را نشان می دهد. از طریق این نوع عکس هر نوع تغییر غیر معمول در استخوان اطراف دندان و ریشه دندان، به راحتی دیده می شود.
در عکس اکلوزال موقعیت کامل دندانهای یک قوس (فک پایین یا بالا) دیده می شود.
چنانچه دندانپزشک مایل به دیدن جزئیات یک دندان باشد، از این نوع عکس استفاده می شود. در این عکس، دندان بیمار از قسمت تاج تا قسمت استخوان فک دیده می شود. منظور از جزئیات دندان مشخصاتی مانند ترمیم دندان، روکش آن و … است.
براساس منبع : my.clevelandclinic.org تفاوت عکس او پی جی دندان با عکس معمولی دندان (رادیولوژی) چیست؟
در عکس او پی جی (OPG) دندان استخوان فک، اطراف استخوان فک و تمام دندانهای بیمار دیده می شود، در صورتی که در عکس رادیولوژی معمولی، یک یا چند دندان بیمار (البته با زاویه نزدیک) دیده می شود. عکس رادیولوژی چون نمای نزدیک از دندان را نشان می دهد، برای تشخیص ترک دندان و یا پالپ دندان مناسب است. عکس او پی جی نیز یک نمای کامل و واضح از کل دندانها را در اختیار دندانپزشک قرار می دهد. گاهی اوقات دندانپزشک به منظور تشخیص دقیق تر، هر دو نوع عکس را لازم می داند.
سوالات متداول در مورد عکس او پی جی دندان
1- گرفتن عکس او پی جی دندان چقدر زمان نیاز دارد؟ انجام عکس برداری در این روش فقط 20 ثانیه زمان نیاز دارد.
2- گرفتن این نوع عکس آمادگی خاصی نیاز دارد؟ خیر آمادگی خاصی نیاز ندارد. در هنگام عکس برداری فقط کافی است هر شیء فلزی که به همراه دارید کنار بگذارید، همچنین در هنگام عکس برداری بهتر است اصلا تکان نخورید.
3- دستگاهی که این عکس را می گیرد چگونه است؟ دستگاهی که عکس او پی جی دندان را می گیرد در دور سر بیمار می چرخد، البته بیمار کاملا ثابت است.
4- آیا در دوران بارداری امکان گرفتن عکس او پی جی دندان وجود دارد؟ بله این عکس ضرری ندارد، فقط باید عکس با محافظ از بیمار گرفته شود. به همین دلیل بهتر است قبل از انجام عکس برداری در صورت باردار بودن به اپراتور اطلاع داده شود.
5- عکس او پی جی (0PG) دندان چند وقت یکبار گرفته میشود؟ هر وقت که دندانپزشک لازم بداند گرفتن عکس او پی جی از دندان را تجویز می کند، اما به طور معمول هر پنج سال یکبار گرفتن این عکس جهت چکاپ لازم است.
دریافت مشاوره
دکتر مصطفی عارف هستم، فارغ التحصیل دکترای حرفه ای دندانپزشکی از دانشگاه تهران و مدیر کلینیک دندانپزشکی عارف. “همیشه هدفم این بوده که درمان را برای بیمارانم طوری انجام دهم که تا مدت های طولانی برایشان مشکلی پیش نیاید و این یک اصل مهم برای من محسوب میشود”
آنچه در این مطلب خواهیم خواند
- همه چیز درباره پیوند استخوان در ایمپلنت دندان
- آیا برای ایمپلنت دندان خود به پیوند استخوان نیاز دارم؟
- انواع پیوند استخوان پیش از کاشت ایمپلنت دندان چیست؟
- چرا از دست دادن دندان باعث از دست رفتن استخوان می شود؟
- پیوند استخوان در ایمپلنت چه زمانی و به چه منظور انجام می شود؟
- شرایط پیوند
- کدام نوع پیوند استخوان برای کاشت ایمپلنت، بهتر است؟
- چگونه برای پیوند استخوان آماده شوم؟
- مراقبت های لازم پس از عمل پیوند استخوان
- آیا همه قبل از کاشت دندان به پیوند استخوان نیاز دارند